Datasets:
Llamacha
/
monolingual-quechua-iic

Dataset card Data Studio Files
xet
Community
2
text
stringlengths
0
8.47k
Adaptado de: http://www.ipade.org.ni/images/portadas/libro_desarrollo_economico/INSECTICIDAS.pdf
Uchuta, ahusta, siwillatawan
ñut’uta pikarquspa, sapaq
sapaqllata maranpi saqtarqusun.
4
5
Tilawanpas plástico nisqawanpas
puruñata kirpaykusun. Hinataqa
kirpana, wasintinta asnay mana
atinanpaqmi.
6
Llapan taqrusqanchikta
huk tuta puñuchisun.
Paqaristinpaqqa, chhapan
pachanman tiyaykunqa.
Kunanqa, suysunawanñataq chay
taqruta huk kaq puruñaman
suysurqusun. Hinapim
chhapankuna qhipanqa.
Chay mana chhapayuq unumantaq
jabón nisqata pikaykusun.
Chaymantataq, jabón nisqapa
chullunankama qaywisun. Jabón
nisqataqa churana, yurakunapa
raphinman hampi k’askananpaqmi.
¿Imaynatataq tarpusqaman hampita churana?
Chay hampiri, ¿imanantaq kuruta?
Chay hampi rurasqanchikpa kuskanninta,
20 winku unuwan taqrurqusun. Chaytataq
tarpusqanchik yurapa raphinman ch’allaykusun.
Pichqa p’unchaw qhipatachus kurukuna kanqaraq
chayqa, yapamanta ch’allarqullasuntaq. Manam
sapa p’unchawchu ch’allana. Sapa p’unchaw
ch’allasqaqa yurakunañataqmi ch’akirqunman. Inti
haykuytapas tutatapas hampita ch’allaqtinchikqa
aswan allinmi kanqa.
Uchuqa anchatam hayan. Aswantaraq
uchuta, ahuswan, siwillawan ima
taqruqtinchikqa sinchitapuni hayan.
Chaykunawan hampi rurasqanchikta
kuru mikhun chayqa, nisutam hayaykun.
Chayhinata hayaptinmi, kuruqa raphi
mikhuyta mana munapunchu.
!
10
Kunanqa, llapan saqtasqata
huknin puruñaman hich’aykusun.
Hawanmantaq, unuta hich’aykuspa,
allinta taqrukunankama qaywisun.
3
Ama kurkuykimanpas ñawikimanpas kay hampiwanqa tupachinkichu, anchatam k’arachikun.
Ruranakuna
1
Tapukuykunata kutichiy.
a
Qillqasqamanhina, ¿imaraykutaq kurukunari raphi mikhuyta mana munapunkuñachu?
ch Qillqasqamanhina, ¿imaraykutaq mana sapa p’unchawchu yurakunamanri hampita ch’allana?
2
Kay qillqasqapi imakunatachus qati qatillata rurana kasqa, chaymanhina urapi
rimaykunata ñiqichay. 1 yupaymanta 6 yupaykama qillqanki.
Hampi mana qhilliyuq kananpaq unuta suysurqusun.
Uchuta, ahusta, siwillatawan sapaq sapaqpi saqtarqusun.
Jabón nisqata pikaykusun, chaymantataq unuwan chullunankama qaywisun.
Llapan taqrusqayuq unuta huk tuta puñuchisun.
Tilawanpas plástico nisqawanpas unuyuq puruñata kirpaykusun.
Llapan saqtasqata puriñaman hich’aykuspa, unuta talliykusun.
3
Saraqa taytantas hampi rurayta yanapasqa.
Chay hampimanqa uchuta, ahusta, siwillata
ima churayku, ichaqa, paqaristinqa,
kurukunaqa mikhullaskanku.
Hampita ruraspari, ¿imapitaq Sara taytanwan pantankuman karqan?
4
Waturikamuy.